Onlangs verschenen de resultaten van de Werkgevers Enquête Arbeid (WEA) en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA). Beide rapporten bevatten de cijfers van 2019 over werk, arbeidsomstandigheden en maatregelen om efficiënt, veilig en gezond te kunnen werken. Dit zijn de laatste cijfers van vóór de COVID-19 pandemie. Zowel werkgevers als werknemers zien risico’s op het gebied van werkdruk, lichamelijke belasting en beeldschermwerk. De impact van de coronacrisis op de arbeidsmarkt en de factor arbeid zal de komende jaren groot zijn. Duurzame inzetbaarheid en (interne) flexibiliteit worden daarmee nóg belangrijker.
Gezond blijven en het benutten van talent (kennis en vaardigheden) zijn allebei belangrijke factoren van duurzame inzetbaarheid. Wie duurzaam inzetbaar is, is in staat om in het huidige én toekomstige werk goed te blijven functioneren. Welke maatregelen nemen werknemers om de inzetbaarheid van hun medewerkers te vergroten? En hoe waarderen medewerkers die maatregelen? Een kleine greep uit de resultaten van de WEA en de NEA op het gebied van duurzame inzetbaarheid en arbeidsomstandigheden.
Maatregelen en tevredenheid
In de WEA zijn 4.500 bedrijven ondervraagd. In de resultaten zien we dat een groot aantal werkgevers hun werknemers ruimte biedt voor onder andere flexibele werktijden, zelf roosteren en telewerk/thuiswerk. Vooral telewerk nam in de afgelopen jaren toe (15% in 2019 tegenover 10% in 2012). Werkgevers bieden hun medewerkers ook in toenemende mate individueel maatwerk, variërend van ontwikkeling/opleiding (63%), wijzigingen in taakinhoud en -omvang (59%), zorgverlof/mantelzorg (34%) tot werkduur (50%).
In de NEA werden in 2019 ruim 58.000 medewerkers ondervraagd. Uiteraard zijn er grote verschillen in hun persoonlijke situatie, maar over het algemeen genomen blijkt driekwart van de werknemers tevreden met hun werk en de arbeidsomstandigheden. Werknemers in de financiële dienstverlening (84%) de landbouw (81%) en het bestuur (80%) zijn het vaakst tevreden met hun arbeidsomstandigheden.
Welke arbeidsrisico’s zien werkgevers en werknemers?
Naast het actief bevorderen van de gezondheid van medewerkers is het verminderen en voorkomen van arbeidsrisico’s een belangrijke voorwaarde voor duurzame inzetbaarheid. Als belangrijkste risico’s noemen werkgevers werkdruk, lichamelijke belasting (tillen, duwen en/of trekken) en beeldschermwerk.
Die risico’s zien we ook terug in de NEA, waarin werknemers gemiddeld ruim 4 uur per dag achter een beeldscherm werken. Een daarmee samenhangend risico op het gebied van fysieke belasting is veel en langdurig zitten. Hierbij gaat het trouwens niet alleen om het werk. Ook thuis blijken we vaker en langer te zitten en minder te bewegen. Vaak staren we daarbij ook nog eens naar een beeldscherm.
44% van de medewerkers geeft tenslotte aan dat er aanvullende maatregelen nodig zijn tegen werkdruk en/of werkstress. Van de ondervraagden geeft 17% aan burn-outklachten te hebben (gehad). 16% voelt zich weleens emotioneel uitgeput en 31% voelt zich weleens leeg aan het einde van de werkdag. De kans is groot dat we in de volgende NEA, waarin het werken tijdens de coronacrisis terugkomt, we meer lichamelijke en geestelijke belasting gaan terugzien.
Risico’s aanpakken met de RI&E
In 2019 gaf 52% van de werkgevers aan een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te hebben. Dat percentage is al jaren stabiel. Hoe groter de organisatie, des te vaker is er een RI&E en ook dat is de afgelopen jaren niet veranderd. Sectoren waar werkgevers het minst vaak een actuele RI&E met plan van aanpak hebben zijn de horeca, ICT, de financiële en zakelijke sector. Daarom zetten het Ministerie van SZW en het Steunpunt RI&E de komende jaren ook in op het toegankelijker maken van de RI&E, juist voor kleinere organisaties. Zie ook het Meerjarenplan SZW voor het verbeteren van de naleving van de RI&E.
Aan de slag met de RI&E? Hier vind je alle (branche-) RI&E-tools.
Bekijk alle feiten en cijfers op monitorarbeid.nl
Al vijftien jaar lang volgt de NEA de veranderingen in werk en arbeidsomstandigheden. De NEA signaleert gevolgen van die veranderingen voor de gezondheid, duurzame inzetbaarheid, productiviteit, en innovatiekracht van werknemers.Sinds 2010worden ook elke twee jaar werkgevers gevraagd naar hun arbeidsbeleid.
Alle informatie, factsheets en onderzoeksrapporten van de NEA, de WEA én andere onderzoeken (zoals het nieuwe onderzoek ‘Werken tijdens de coronacrisis’) vind je op www.monitorarbeid.nl. Nuttig en noodzakelijk voor wetenschappers en beleidsmakers, overheid, werkgevers, vakbonden, brancheorganisaties en andere belanghebbenden.
Lees meer:
- Bekijk de factsheet WEA 2019
- Download de Werkgevers Enquête Arbeid 2019 in vogelvlucht
- Bekijk de factsheet NEA 2019
- Download de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2019 in vogelvlucht
